8 maja, 2025

Wodór w przemyśle – paliwo przyszłości czy przereklamowana technologia?

Od kilku lat obserwujemy coraz większe zainteresowanie wodorem jako alternatywnym nośnikiem energii. W debacie publicznej i strategicznych planach przemysłowych padają mocne słowa – „zielona rewolucja”, „transformacja energetyczna”, „paliwo przyszłości”. I rzeczywiście, na pierwszy rzut oka wodór wydaje się idealnym rozwiązaniem: czysty, bezemisyjny, a jego spalanie generuje wyłącznie wodę. Ale gdy zagłębimy się w szczegóły, szybko okazuje się, że temat ten jest znacznie bardziej złożony. Wodór bowiem to nie tylko wielka nadzieja, ale i ogromne wyzwanie – technologiczne, logistyczne, a także ekonomiczne.

Jako ludzie związani z przemysłem, zadajemy sobie dziś pytanie: czy wodór naprawdę ma szansę stać się filarem nowoczesnej energetyki i produkcji? A może jest to technologia, której potencjał został nadmiernie rozdmuchany przez politykę i media? Przyjrzyjmy się tej kwestii z dystansu, ale i z nadzieją.

Czym właściwie jest wodór i jak się go pozyskuje?

Z chemicznego punktu widzenia wodór jest najprostszym i najpowszechniej występującym pierwiastkiem we Wszechświecie. Ale w praktyce – na Ziemi rzadko występuje w czystej postaci. Zazwyczaj jest związany z innymi pierwiastkami, głównie z tlenem w postaci wody. I tu pojawia się pierwszy problem: aby uzyskać wodór, musimy zużyć energię – często niemałą.

Obecnie najpopularniejszą metodą jego produkcji jest reforming parowy metanu, czyli proces chemiczny, który – paradoksalnie – wiąże się z emisją CO₂. Taki wodór nazywamy „szarym”. Jest też „niebieski” – produkowany podobnie, ale z wychwytem dwutlenku węgla. Najwięcej emocji budzi jednak tzw. „zielony wodór”, powstający w procesie elektrolizy wody z wykorzystaniem energii odnawialnej.

To właśnie zielony wodór jest promowany jako bezemisyjne paliwo przyszłości – ale jego produkcja nadal pozostaje droga i energochłonna. Tu właśnie zaczynają się dylematy przemysłu.

Wodór w praktyce przemysłowej – obietnica i realia

Nie da się ukryć, że wodór ma wiele zalet, które mogą być kluczowe dla przyszłości przemysłu. Po pierwsze – może być stosowany jako paliwo do procesów wysokotemperaturowych, np. w hutnictwie, gdzie elektryfikacja nie zawsze jest możliwa. Po drugie – świetnie nadaje się do magazynowania energii w długim okresie, co może rozwiązać problem niestabilności OZE. Po trzecie – może być wykorzystywany jako surowiec chemiczny, np. w produkcji amoniaku czy metanolu.

Już dziś wiele koncernów, także w Polsce, testuje wodór w różnych zastosowaniach: od napędu wózków widłowych, przez zasilanie kotłów przemysłowych, aż po zintegrowane systemy zasilania całych zakładów. Technologie są rozwijane, a wdrożenia pilotażowe coraz liczniejsze.

Ale z drugiej strony – nie możemy ignorować ograniczeń. Problemem jest chociażby infrastruktura: wodór trzeba sprężać, transportować, magazynować – a to wymaga bardzo kosztownych i specjalistycznych rozwiązań. Brakuje też jasnych regulacji, certyfikacji i norm, które umożliwiłyby bezpieczne i szerokie wdrożenie tej technologii.

Czy wodór się opłaca? Ekonomia kontra idealizm

W przemyśle nic nie dzieje się bez rachunku ekonomicznego. I choć idee są ważne, to jednak każda nowa technologia musi się po prostu opłacać. Obecnie koszt produkcji zielonego wodoru jest kilkukrotnie wyższy niż innych źródeł energii. Chociaż prognozy mówią o spadku tych kosztów w najbliższych latach, nadal pozostaje pytanie – kto i kiedy zainwestuje w infrastrukturę potrzebną do jego skomercjalizowania na szeroką skalę?

Możemy oczywiście liczyć na subsydia, wsparcie UE, plany wodorowe rządów – ale z punktu widzenia zakładu przemysłowego każda inwestycja musi się zwrócić. Dlatego wodór, choć budzi zainteresowanie, często pozostaje w fazie eksperymentów lub wdrożeń ograniczonych do symbolicznych instalacji.

Wodór – technologia przyszłości czy uzupełnienie miksu energetycznego?

Nie mamy wątpliwości – wodór ma potencjał. Ale nie powinniśmy traktować go jako jedynego rozwiązania dla przemysłu. To raczej uzupełnienie miksu energetycznego, ważny element transformacji, ale nie panaceum na wszystkie problemy. Wodór nie zastąpi całkowicie paliw kopalnych, nie rozwiąże sam problemów sieci energetycznych ani nie uratuje klimatu – ale może znacząco przyczynić się do dekarbonizacji tam, gdzie inne rozwiązania zawodzą.

Z naszej perspektywy – jako ludzi przemysłu – kluczowe będzie zachowanie zdrowego rozsądku. Inwestujmy tam, gdzie wodór ma sens technologiczny i ekonomiczny. Nie ulegajmy modzie, ale analizujmy dane, obserwujmy postęp i uczmy się na konkretnych wdrożeniach. Być może za kilka lat wodór będzie tak naturalny jak gaz ziemny dziś – ale droga do tego celu wymaga cierpliwości, innowacji i realistycznego podejścia.

Przemysł motoryzacyjny a elektromobilność – jak fabryki adaptują się do produkcji EV Bezpieczeństwo danych w przemyśle – ochrona systemów SCADA przed cyberatakami