8 maja, 2025

Reindustrializacja Europy – czy reshoring produkcji stanie się trwałym trendem?

Jeszcze nie tak dawno, bo zaledwie dwie dekady temu, Europa wydawała się pogodzona z rolą kontynentu usług, wysokich technologii i projektowania, ale niekoniecznie produkcji. Przenoszenie zakładów do Azji, szczególnie do Chin, było traktowane jako racjonalna decyzja biznesowa: niższe koszty pracy, tańsze surowce, elastyczna logistyka. Produkcja stawała się czymś zewnętrznym, często wręcz niewidzialnym – liczyła się wartość dodana, know-how, a nie hale fabryczne.

Dziś jednak obserwujemy odwrócenie tej narracji. Po pandemii, zakłóceniach w łańcuchach dostaw, wojnie w Ukrainie, napięciach geopolitycznych i gwałtownych zmianach cen energii, coraz częściej zadajemy sobie pytanie: czy oddanie produkcji na drugi koniec świata naprawdę było mądrą decyzją? I czy przypadkiem nie nadszedł czas, by przemysł znów zagościł w sercu Europy – nie jako relikt przeszłości, ale jako nowoczesna, strategiczna i zrównoważona gałąź gospodarki?

Dlaczego przemysł wraca? – czynniki geopolityczne i gospodarcze

Reindustrializacja nie jest dziś wyłącznie hasłem polityków czy hasłem z raportów think tanków. To realny kierunek działań, który wynika z szeregu głęboko zakorzenionych problemów, z którymi mierzymy się jako kontynent.

Po pierwsze – bezpieczeństwo dostaw. Kryzys półprzewodnikowy czy braki w dostawach podstawowych komponentów pokazały, że globalizacja ma swoją cenę – a jest nią podatność na wstrząsy, których nie da się przewidzieć. Jeśli chcemy uniezależnić się od niestabilnych partnerów i zapewnić ciągłość produkcji – musimy budować fabryki bliżej rynku zbytu.

Po drugie – rosnące koszty w Azji. Choć Chiny wciąż pozostają globalną potęgą przemysłową, to koszty pracy, energii i transportu sukcesywnie rosną. A wraz z nimi – maleje przewaga konkurencyjna, która przez lata napędzała outsourcing.

Po trzecie – transformacja energetyczna i klimat. Europa stawia na zielony przemysł, niskoemisyjność i gospodarkę obiegu zamkniętego. To cele, których nie da się realizować z pełną kontrolą, jeśli produkcja odbywa się tysiące kilometrów dalej, w krajach o innych standardach środowiskowych.

Czy reshoring to tylko moda?

Wielu obserwatorów zastanawia się, czy obecna fala powrotów zakładów produkcyjnych do Europy to długofalowy trend, czy może tylko reakcja na kryzysy ostatnich lat. My uważamy, że reshoring nie jest chwilowym zrywem – lecz elementem głębszej zmiany myślenia o przemyśle. Już teraz widać, że kraje takie jak Niemcy, Francja czy Polska intensywnie inwestują w infrastrukturę przemysłową: nowe parki technologiczne, ulgi podatkowe, centra badawczo-rozwojowe i szkolenia techniczne.

Przedsiębiorstwa przemysłowe coraz częściej decydują się na skracanie łańcuchów dostaw – nie tylko z powodów bezpieczeństwa, ale również dla większej elastyczności. Możliwość szybkiej reakcji na zmiany rynkowe, personalizacja produktów, skrócenie czasu dostawy – to wszystko staje się możliwe tylko wtedy, gdy produkcja odbywa się lokalnie.

Jak wygląda reindustrializacja w praktyce?

To nie tylko powrót wielkich fabryk – ale również dynamiczny rozwój mniejszych, wysoko wyspecjalizowanych zakładów produkcyjnych, które wykorzystują najnowsze technologie: druk 3D, robotykę, systemy ERP i IoT. W wielu miejscach Europy – od Doliny Lotniczej w Polsce po nowe parki przemysłowe w Czechach i Holandii – widzimy, jak przemysł łączy się z innowacjami, tworząc zupełnie nową jakość.

Ważną rolę odgrywa też polityka publiczna. Unia Europejska inwestuje ogromne środki w odbudowę suwerenności przemysłowej – przykładem może być europejski projekt budowy niezależnego sektora półprzewodników (EU Chips Act) czy wspieranie własnej produkcji baterii do pojazdów elektrycznych.

Wyzwania, które wciąż stoją przed Europą

Oczywiście reindustrializacja nie jest procesem pozbawionym wyzwań. Koszty pracy w Europie są wciąż wyższe niż w Azji, a dostęp do surowców – ograniczony. Dochodzi do tego problem kompetencji: przez lata deindustrializacji straciliśmy część wyspecjalizowanej kadry technicznej, a system edukacji nie zawsze nadąża za potrzebami nowoczesnej produkcji.

Nie bez znaczenia jest też napięcie między interesami narodowymi a wspólnym europejskim rynkiem. Jeśli każda z gospodarek zacznie tworzyć własne „fortecy przemysłowe”, zamiast działać razem – możemy stracić efekt skali i współpracy, który przez lata był siłą UE.

Podsumowanie: powrót przemysłu to szansa – ale wymaga rozwagi

Nie mamy wątpliwości – Europa potrzebuje przemysłu. Nie jako sentymentalnego powrotu do przeszłości, ale jako fundamentu nowoczesnej, odpornej i zrównoważonej gospodarki. Reshoring to nie tylko trend – to strategiczna odpowiedź na niestabilność globalizacji, nowe technologie i ambicje klimatyczne.

Ale aby ten powrót był trwały, musimy myśleć długofalowo: inwestować w ludzi, rozwijać innowacje, tworzyć przyjazne otoczenie regulacyjne. Reindustrializacja to maraton, nie sprint. I jeśli podejdziemy do niej z głową – mamy szansę nie tylko odbudować przemysł, ale stworzyć jego nową, europejską wersję – inteligentną, zieloną i odporną.

Zarządzanie odpadami w przemyśle farmaceutycznym – wyzwania środowiskowe Przemysł motoryzacyjny a elektromobilność – jak fabryki adaptują się do produkcji EV